Cây đẳng sâm là cây gì ? tác dụng của sâm dây ngọc linh , giá sâm dây ngọc linh tươi
Giới thiệu chung đẳng sâm là cây gì ?
-Cây đẳng sâm hay còn gọi là đảng sâm theo sách y cổ . Có các loài như hồng đẳng sâm ( sâm dây ngọc linh) , xuyên đẳng sâm , lộ đẳng sâm , đông đảng sâm , rầy cáy , mần cáy . Là loại cây họ hoa chuông , có tên khoa học là codonopsis . Tên là đẳng sâm ( đảng sâm) vì cây phát hiện đầu tiên tại Thượng Đẳng Trung Quốc . Ở Lào Cai gị là cây mần cáy , rầy cáy , lầy cáy
Đẳng sâm là gì ?
Đặc tính sinh trưởng cây đẳng sâm
- Nơi sinh trưởng chủ yếu là các cánh rừng thưa , các triền đồi , nơi có độ dốc nhỏ hơn 45% . Từ độ cao từ 200m- 700m , cây sống lâu năm , và mỗi mùa đông hàng năm có dấy hiệu tàn ,và sẽ mọc tược lại vài mùa xuân
- Rễ hình trụ dài, đầu rể to , phân nhánh về phía chót rể , rễ có đường kín từ 0.7-1.7cm . Trên rễ có những vết sẹo, mặt ngoài rẽ màu vàng nhạt , có các đường vân chạy ngang.
- Thân dạng dây leo , phân ra nhiều nhánh .phần thân già có lông , phần non không có lông.
- Lá mọc đối hoặc mọc vòng , lá có hình trứng hoặc hình tim . Cuốn là dài từ 0.4-0.7cm. Lá dài từ 1.7cm , rộng từ 1-5.5cm .Chóp lá tù và nhọn , đầu lá có hình tròn hoặc trái tim, viền lá có răng cưa. Ở Việt Nam mặt trên lá có màu xanh , mặt dưới lá có màu trắng xanh .
- Hoa có dạng hình chuông , lá 5 đài , 5 thùy , 5 nhị , chia là 5 khoan. Hoa có màu vàng nhạt.
- Quả khi chín có màu đỏ , trên có chóp hình nón , ra hoa khoản tháng 7-8 tạo quả khoản tháng 10-11.
- Hạt to bằng hạt mè, màu vàng cánh gián . hạt hình thoi.
Cây sâm dây tươi ngọc linh ( hồng đẳng sâm)
- Cây sâm dây ngọc linh là một loài trong họ Hoa Chuông , cây mọc hoang nhiều ờ vủng núi Ngọc Linh Kom tum - Quảng Nam . Tuy nhiên do khai thác quá mức nên gần bị khan hiếm , hiện nay sâm dây ngọc linh được trồng quang vùng núi ngọc linh và các tỉnh khác ở Việt Nam.
Cách trồng sâm dây ngọc linh
Đẳng sâm là gì ?
- Chọn giống : Nếu dùng cây con thì chọn cây 3-4 tháng tuổi , dùng củ thì khoản 1 năm tuổi . Trồng củ thì mau cho thu hoạch lá hơn
- Làm đất : cày xới đất tơi xốp , đánh luốn cho đất dễ thoát nước .Bón lót phân chuồn , hoai mục , bón vôi sống 1000m2 1 bao
- Xuống giống : gốc sâm dây ngọc linh cách nhau khoản 40cm .Dùng rơm hoặc màng phủ nông nghiệp để tránh có dại
- Chăm sóc và ngừa sâu bệnh : đặt tính cây đẳng sâm (sâm dây ngọc linh) ít sâu bệnh , chủ yếu tưới nước giữ ẩm , tránh động nước và khi có sâu ăn lá thì dùng thuốc sinh học phun diệt
- Thu hoạch : sau 7-8 có thể thu hoạch lá sâm , và 1-2 năm có thể thu củ sâm dây ngọc linh
Thu hoạch sâm dây ngọc linh tươi
- Sau khi trồng hơn 1 năm sẽ cho thu hoạch , củ sâm sẽ to bằng ngòn tay út đến ngón tay cái . Rửa sạch cát , đất .Sâu dây và phọi khô , đến nửa chừng thì dùng tay hoặc chài nhỏ lăng cho phần vó dính vào thân . Làm vậy 3-4 lần ,sau đó phơi hoặc sấy khô.
Các thí nghiệm về đẳng sâm trên thò và chó
Các bài thuốc của sâm dây ngoc linh tươi
Tác dụng chữa bệnh sâm dây ngọc linh.
-Đông y xem việc dùng sâm dây ngọc minh thay thế cho nhân sâm trong một số bài thuốc như : bổ dạ dảy , chữa ho , tiêu đờm , lợi tiểu . Đẳng sâm hay sâm dây ngọc linh được xem là nhân sâm của người nghèo vì tác dụng chữa bệnh không thua kém nhân sâm , nhưng giá thành thì rẻ hơn rất nhiều.
-Theo tài liệu y học cổ đẳng sâm có tính ngọt, bình . Dùng chữa tỳ hư , ăn không tiêu , chân tay mỏi , phế hư sinh ho , phiền khát .Công dụng gần như nhân sâm , nhưng chủ yếu bổ trung . Người thực tà không dùng được .
- Trị thần kinh suy nhược : sâm dây ngọc linh 12g, mạch môn 12g, ngũ vị tử 8g .
- Trị lở lét miệng ở trẻ : đẳng sâm ( sâm sây ngọc linh ) 40g , hoành bá 20g. Tán nhiển thành bột.
- Trị ho ,lao ,cơ thể duy nhược : Sâm dây ngọc linh 16g , hoài sơn 12g , Ý dĩ 6g ,cam thảo 2g, kèm khoản đông hoa 6g, xa tiền tử 6g, Sắc nước uống ngày 3 lần .
Lưu ý khi dùng sâm dây ngọc linh
- Sâm dây ngọc linh ( đẳng sâm ) là vị thuốc quý và an toàn , nhưng tránh lạm dụng quá mức sẽ gây tác dụng phụ.
Xem thêm
